Ja, er zijn nog heel wat oeverzwaluwen

Image
Een tekening die illustreert hoe de oeverzwaluw nesten boort in zandwanden.
ZWIJNDRECHT. In het kader van het onderzoek naar de zwaluwnesten die in Zwijndrecht nog te vinden zijn, willen we ook eens de toestand bekijken van de oeverzwaluwen. Deze wonen in zandwanden waarin ze gezellige nestgangen graven. Dat doen ze met snavel en poot en kunnen van 50 tot 150 cm horizontaal diep gaan.  Oeverzwaluwen zijn de kleinste Europese zwaluwen. Ze hebben een muisbruine kleur met lichtere kleuren naar de stuit toe en een witte buik. Deze wordt onderbroken door een bruine borstband. Ze vliegen fladderend. Oeverzaluwen broeden in heel Europa, behalve natuurlijk in het hoge noorden.

Lang geleden werd in Elversele op de Legen Heirweg zavel voor de bouw ontgonnen. De vaak meters hoge wanden waren uitstekende plaatsen voor de oeverzwaluwen. Tientallen nesten werden daar geboord. Waar zie ja dat nog?  Gelukkig, in de Waaslandhaven zijn altijd al voldoende zandwanden aanwezig geweest. Voorlopig zijn er nog voldoende zandwanden bij allerlei graafwerken in de haven, bvb. aan de Verrebroekse plassen en aan het Deurganckdok. Misschien kunnen daar permanente kunstmatige wanden aangelegd worden.
 
In Zwijndrecht zijn er geen oeverzwaluwen meer. Er was ooit een kleine kolonie in een zandwand aan Fort Sint-Marie maar die is niet meer bruikbaar. De Oeverzwaluwen hebben al heel wat werk moeten leveren om overeind te blijven. Bijna elk jaar moeten de dieren bijna op zoek naar nieuwe plaatsen omdat die zandwanden meestal maar tijdelijk zijn.

Voor de oeverzwaluwen werd in 2001 het project 'Plan Oeverzwaluw' opgestart. De bedoeling was  een duurzame populatie oeverzwaluwen uit te bouwen in het Antwerps havengebeid. Concreet kwam dat neer het voorzien van voldoende broedgelegenheid  om jaarlijks 1000 broedparen in minstens 10 verschillende kolonies, verspreid zowel op Rechter- als Linkeroever, mogelijk te maken.

Natuurpunt WAL heeft zich steeds ingezet om de kolonies oeverzwaluwen te beschermen. Tien jaar geleden, toen heette Natuurpunt WAL nog 'Werkgroep Natuurreservaten Linkeroever-Waasland' of kort WNLW, werd al onderhandeld met meerdere diensten om voor de oeverzwaluwen veilige broedwanden te bouwen. Dat was toen met de Afdeling Zeeschelde van AWZ, met het bedrijf Dredging over de aanleg van enkele wanden, met AMINAL; met de milieudienst van Zwijndrecht en de dienst Linkeroever Beveren. Maar het resultaat was zero.  

Uit de gegevens voor het havengebied van 1999 tot 2008 blijkt de haven-populatie van rechter- en linkeroever gemiddeld uit een 974 broedparen (gemiddelde over 10 jaar) te bestaan. Uitgaande van een Vlaamse populatie van 6000 tot 7500 broedparen is de populatie in de Antwerpse haven goed voor een gemiddelde van 13 tot 16 % van de totale Vlaamse populatie, met uitschieters van 7 tot 25% voor individuele jaren.
Grote werven zoals Deurganckdok op L.O. en de zanddepots van het Gemeentelijk Haven Bedrijf de vertegenwoordigden daarbij in het verleden de grootste aantallen. In 2004 werden aan de centrale pompput van de werfzone Deurganckdok nog 417 broedparen geteld en in een andere werfzone ook nog 220. In 2004 waren er in het Havengebied (Linker- én Rechteroever in totaal 1474 broedkoppels.

Volgens de recente cijfers wordt de doelstelling van 'Plan Oeverzwaluw' met een streefcijfer van  1000 broedparen, zonder problemen gehaald. In 2008 waren er  1050 op L.O. en 465 op R.O. of  1515 samen. Vorig jaar 2009 werden er 1178 op L.O. geteld maar slechts 62 op R.O.(Rolf Duchamps)

 

 

Lees ook:

Burgemeester Herman Vijt hangt samen met brandweer van Hamme nestkasten op voor gierzwaluwen.HAMME. Het Regionaal Landschap Schelde-Durme zet sinds 2007 kleinschalige acties op in samenwerking met...

Gedeputeerde Jozef Dauwe hangt een kunstnet onder de dakgoot van het oud gemeentehuis van Rupelmonde.RUPELMONDE. In en aan het gemeentehuis van Rupelmonde werd woensdagvoormiddag natuurgeschiedenis...

Burgemeester Denert en Jozef Dauwe van het Regionaal Landschap openen officieel de tentoonstelling rond zwaluwen.RUPELMONDE. Op de eerste verdieping van de Toeristische dienst aan de Watermolen in...

tekening van een gierzwaluwREGIO. Er zijn in de Wase regio nog steeds gierzwaluwen die zich er thuis voelen. Gierzwaluwen kunnen herkend worden aan hun sikkelvormige profielen en het gegier boven in...

Twee zwaluwnesten in de Lindenstraat. Bemerk hoe fijn het nest is gebouwd met modderbolletjes!ZWIJNDRECHT. De Milieuraad organiseert samen met Natuurpunt WAL een zwaluwenactie. De organisatoren...

De nieuwe, gierzwaluwvriendelijke loods van het bedrijf Wilmarsdonck.ANTWERPEN. In de haven van Antwerpen is de eerste gierzwaluwvriendelijke loods gebouwd bij het bedrijf Wilmarsdonck NV ter hoogte...