Daar is de hengst Jan Korneel

Image
De Jan Korneel gezien van boven uit.
RUPELMONDE/WAASLAND. Tijdens het 'Weekend op de helling' op zaterdag 13 en zondag 14 september zal een bezoek aan de hengst 'Jan Korneel' centraal staan. We hebben het niet over een mannelijk paard maar over een schip. De Jan Korneel kreeg op de CNR-werf een grondige restauratie en is dan volledig afgewerkt. Wat meer is, op zondagnamiddag om 16u30 zal dit zeer karaketristiek Vlaamse scheepstype 'Henghst' tewater worden gelaten. Dat wordt voor het Waasland en voor Rupelmonde in het bijzonder, een unieke belevenis.

 

Na D’n Bruinen, dfie 2 jaar geleden tewater werd gelaten, is de Jan Korneel de 2de hengst die in Rupelmonde op het CNR-terrein werd gerestaureerd in de toestand van weleer. Hij werd in het jaar 1908 gebouwd. Dat is men maar onlangs te weten gekomen bij een raadplegen van een paar bronnen in het Museum van Vlaardingen in Nederland.


De Jan Korneel werd gebouwd  op de werf van J.F. De Klerk te Kruispolderhaven dat toen bij Honteneisse behoorde. In het werfboek staat hij vermeld als  een 'Nieuwe Hingst van 29 vt vlak'. Hoe hij aanvankelijk uitvaarde, is niet bekend, pas vanaf 1912 stond hij als vissersboot (mosselen) ingeschreven als ‘Philipine 10’.

 

Image
Rolf Bringmann, de Duitse eigenaar van de Jan Korneel.
Een zekere Robert Rammelo liet hem bouwen. Op dit ogenblik zijn Rolf Bringmann en zijn dame Angelica, uit het Duitse Keulen, de eigenaars. Rolf vertoeft wel in Nederland en spreekt ook de taal. Hij is nu, na zijn toetreden tot VZW Tolerant, veel aanwezig in Rupelmonde.

 

Hij kocht in 1987 de Jan Korneel aan nadat die een reis maakte naar een meeting in Oost- en West-Berlijn. Het schip was wel in slechte staat maar pas na de Hendrik Willem van Loon Hardzeildagen in Veere en de Moseltocht naar Antwerpen 1997, besloot Rolf Bringmann het schip op de werf te laten nakijken met zicht op de toekomst. Hij kwam bij Cees Drost , de scheepsbouwer van VZW van Tolerant terecht en die vond dat er, na onderzoek, twee mogelijkheden waren: 'weggooien of restaureren'. Rolf, een zestiger en vroeger journalist bij de Duitse Televisie, besloot tot het laatste. 


Na 1997 ging het schip dan op de wal. Eiken krommers werden uitgezocht in de zagerij, mallen gemaakt en enig sloopwerk verricht. Tijdens de daarop volgende jaren werden twee fases van de restauratie uitgevoerd. Op zaterdag 11 maart 2000 werd het schip dan met Zeeuws zoutwater herdoopt en onder grote publieke belangstelling te water gelaten.


Uit handen van de voorzitter van de Stichting Behoud Hoogaars en de burgemeester van Veere kreeg Rolf Bringmann ‘veertig riksen’ voor de restauratie van het jaar. Toch stelde de eigenaar vast dat zich een grondige restauratie opdrong omdat het schip na verloop van tijd, echt onderkomen was. De mast, mastkoker, roer en voordek, ankerspil, de zeilen en een gedeelte van de voor- en achtersteven, waren wel  door de eigenaar zelf vernieuwd.


Image
Werken aan de hengst Jan Korneel
De Jan Korneel kwam dan in 2006 terecht aan de Schelde te Rupelmonde nadat de eigenaar in 2002  wel al het onderwaterschip had laten restaureren zodat het terug in het water kon. In Rupelmonde werden dan mensen gezocht die er wilden aan werken en dat verliep schitterend. De rest met nagenoeg het hele bovenwaterschip werd sedert de tewaterlating van D’n Bruinen, twee jaar geleden, grondig aangepakt op het CNR-terrein door de vrijwilligers van Tolerant, geleid door scheepsbouwer Cees Droste. En nu in september 2008 kunnen ze met fierheid de hengst Jan Korneel voorstellen.


Rolf Bringmann wil er weer een ‘visserman’ van maken. Het is zeker merkwaardig dat een schip van een particulier werd aangepakt. Maar dat kon omdat het een historisch schip is dat in Nederland trouwens is ingeschreven als 'Varend Monument'.

 

Nogmaals blijkt hoe belangrijk de VZW Tolerant is. Het is een vereniging van vrijwilligers die in 1999 werd opgeriicht tyooen de hengst D’n Bruinen werd aangekocht. De VZW heeft tot doel: de authentieke Vlaamse schepen en haveninstallaties te behouden. Ze wil de renovatie van schepen op zich nemen en ze weer in de vaart brengen. Er wordt ook naar gestreefd om de kennis rond de scheepsbouw te behouden via een documentatiecentrum met boeken, registers, foto’s, films, tekeningen, verhalen, modellen enz.

 

Image
Een overzicht van de ganse scheepsloods met vooraan een Twaalfvoetsjol en achteraan de hengst Jan Korneel.
Tolerant organiseert ook vaartochten, zoals nu met D’n Bruinen, om de belangstelling voor de nautische geschiedenis met deze klassieke schepen, aan te moedigen. In Rupelmonde kan de vereniging van bij het ontstaan rekenen op Werner Van de Walle die eigenlijk de bezieler is van zovele dingen. Reeds ter gelegenheid van het Mercatorjaar 1994 werd bij hem de vlam aangestoken. Hij was de man met een supervisie toen de scheepshelling weer in orde werd gemaakt, wanneer er containers werden geplaatst in afwachting van de bouw van de loods, hij was het kloppend hart de ganse tijd dat D’n Bruinen in de loods stond. Werner tekende ook voor het ontstaan van het 'Weekend op de Helling'. De scheepshelling.

 

Tolerant kreeg nu het peterschap voor de Jan Korneel. Het kocht ook nog een 3de originele Vlaamse hengst aan  met de Pegasus, maar die is in zo’n slechte toestand dat er geen sprake meer is van een restauratie  maar wel het bouwen van replica, hij wordt nagebouwd in de CNR-loods. Dat wordt weer een uitdaging voor de vrijwilligers voor de komende jaren.

 

Image
Iedereen heeft zijn taak zoals de schilder van de mast.
Zoals D’n Bruinen en de Jan Korneel zijn er momenteel nog 5 schepen over gebleven. Er zijn er wel nog 3 van een andere soort met ‘Lemmershengsten’ zodat we mogen stellen dat er nog 8 hengsten van de vele honderden die er vroeger waren, de ontwikkeling des tijds hebben overleefd. 

 

De Duitser Rolf Bringmannn kan gerust een halve Vlaming worden genoemd voor wie de Rupelmondse loods een heiligdom werd. Wanneer zijn Jan Korneel klaar is, zal Rolf zeker niet uit beeld verdwijnen. Hij is eveneens vrijwilliger geworden en er zijn afspraken gemaakt waardoor Jan Korneel en D’n Bruinen en later ook de Pegasus, samen op ’t water zullen gaan.


De Jan Korneel werd in Rupelmonde terug in de oorspronkelijke vissermanuitvoering gebracht. Hij is 11m25 lang en zoals hij er nu voor komt is hij een representatief voorbeeld van een hengst.

 

Image
De supervisie over heel wat activiteiten, projecten en organisaties berust bij Werner Van de Walle. Reeds van bij de oprichting van Tolerant, volgend jaar tien jaar geleden, was hij een belangrijke figuur bij de projecten
Het zal tijdens het 'Weekend op de Helling' zeker de moeite waard zijn de jan Korneel te leren kennen. Op het einde van de 19de eeuw werd het silhouet op de Schelde-delta bepaald door zo’n duizend zeilende vissersschepen. Het merendeel bij de Vlaamse scheepsbouwers waren hengsten die in eikenhout werden gebouwd. Met deze schepen werd zeer lang gevist op de Westerschelde en men zeilde er zelfs mee tot in Blankenberge.

 

Toen Saeftinge verzandde en de Braakman in Zeeuws-Vlaanderen werd afgesloten, verhuisden de vissers naar de Oosterschelde en Grevelingen en hun werkgebied bracht hen naar plaatsen als Tholen en Yerseke.(ROLF DUCHAMPS)

 

Lees ook:

In de CNR-Loods op de helling werd de Hengst D'n Bruinen gerestaureerd. Nu ligt hij klaar op de Schelde om er een tochtje mee te gaan doen. (archieffoto)RUPELMONDE. Op zaterdag 13 en zondag 14...

BAZEL/RUPELMONDE. Directie, enkele leraars en leerlingen van het 6de jaar van de technische afdeling van het Sint-Jorisinstituut Bazel, bezochten de CNR-werf in Rupelmonde.  Ze kwamen er in het...

RUPELMONDE. Waar vroeger de bekende scheepswerf CNR was, heerst al meer dan een jaar grote bedrijvigheid want de vzw Tolerant werkt er intens aan de ambachtelijke restauratie van de mosselhengst...

RUPELMONDE. In Nederland en Belgi?ordt heel wat aandacht geschonken aan het Martitiem Erfgoed. Momenteel lopen er in de provincies Zeeland, Oost-en West-Vlaanderen 21 maritiem erfgoedprojecten. Het...

RUPELMONDE. A.s. zaterdag 29 oktober krijgt het scheepsrestauratieproject D'n Bruinen in Rupelmonde extra hulp uit... Brugge.  De Brugse scouts kwamen tijdens de Belgian Boat Show te Gent...

RUPELMONDE. Met gratis mosselen en friet viert Rupelmonde komend weekend dat Vlaanderens oudste houten visserschip D'n Bruinen na drie jaar gerestaureerd is. Het schip werd gerestaureerd door de...