Zonnewijzerhuis met zonnewijzer als blikvanger
Het idee om van Rupelmonde een zonnewijzerdorp te maken kwam trouwens van Julien om de 400ste verjaardag van het overlijden van Mercator te herdenken werd in 1994 tijdens het memorabele Mercatorjaar. Het zonnewijzerproject werd uitgevoerd door Mercatoria i.s.m. VVV Rupelmonde en het gemeentebestuur van Kruibeke.
Omdat er toen in Rupelmonde niemand was die over de nodige wetenschappelijke kennis beschikte om die zonnewijzers te bouwen werd de hulp ingeroepen van Patric Oyen. Hij heeft in de beginperiode alle wetenschappelijke berekeningen gemaakt.
De Zonnewijzerkring Vlaanderen, VVV Rupelmonde vzw, Mercatoria vzw en de Reinaertraad, zijn sedert 1999 gehuisvest in het Zonnewijzerhuis dat is gelegen te Rupelmonde op het Mercatorplein in de schaduw van het standbeeld van de geniale cartograaf Gerardus Mercator. Met zijn rijke geschiedenis behoort dit huis tot een van de belangrijkste en oudste van Rupelmonde.
De markt van Rupelmonde, gelegen op de Wase Questa, was bewoond sinds de vroege middeleeuwen. De funderingen van de huidige woning gaan dan ook terug tot die periode.Het is dus een huis met een geschiedenis.
Voor 1509 werd het vermeld als een eigendom van Jan Rooman. Op de lijst van de huizen in Rupelmonde van 1589 wordt het vermeld als huis met erf “De Bijle ” eigendom van Christiaan Huys.
Op de 17de eeuwse gravure van de Markt gemaakt door Sanderus, staat dit huis afgebeeld als een lage woning. Bij restauratie werken werd een 17de eeuwse portiek ontdekt in de muur op de gelijkvloerse verdieping. Het huidige huis dateert uit het einde van de 18de eeuw en werd in de 19de eeuw voorzien van een extra verdieping en een bepleistering. Tot in de jaren vijftig van de 20ste eeuw was het een bekende herberg met de naam 'De Melkboerin'. Zoals bij vele woningen uit de 19de eeuw werd in de jaren zestig de bepleistering verwijderd. Na de verkiezingen van zondag 4 november 1900 brak er in Rupelmonde een ware burgeroorlog uit tussen liberale en katholieken. Deze opstand staat bekend als de 'Ruitenbrekerij'. Om te ontsnappen aan de agressie van de opstandelingen waren enkele vooraanstaande katholieken in de kelder van deze woning ondergedoken. Oorspronkelijk stonden de trappen in het midden van het gebouw. Door een zwaar ongeluk in 2003 werden de trappen volledig weggereden. Bij de restauratie werden de oude trappen gerecupereerd en verplaatst naar de linker kant van de gevel.
Nu de zonnewijzer werd aangebracht werd de gevel ook terug bepleisterd. Daarmee wordt ook een oude traditie in ere hersteld want op het einde van de 18de eeuw, tijdens de Franse periode, werd bij wet bepaald dat de huizen moesten voorzien worden van een nummer. Tot dan hadden de meeste woningen enkel een naam. Om de historische waarde van dit huis op het Mercatorplein te benadrukken en een oude traditie in ere te herstellen werd in 2006 besloten om het huis terug te benamen. Het werd dus het 'Zonnewijzershuis'. Voor Rupelmonde is dit niet nieuw. Ook in de oude schippers en visserswijk 'Het Schelleke' hebben al talrijke woningen terug een naam gekregen.
Om aan te sluiten bij het project 'Rupelmonde, Mercatorstede en Zonnewijzerdorp' en omdat ook de Zonnewijzerkring Vlaanderen vzw er gevestigd is werd gekozen voor de voor de handliggende benaming 'Het Zonnewijzerhuis'. In het verleden werden de namen van de woningen meestal bekend gemaakt met een uithangbord of een klein kunstwerk. Het was dan hier ook logisch dat er een zonnewijzer aangebracht werd op de gevel. Door de Zonnewijzerkring Vlaanderen vzw werd hiervoor een wedstrijd uitgeschreven. De jury werd samengesteld uit leden van de Vlaamse en de Nederlandse Zonnewijzerkringen. Er waren 12 inzendingen waaronder enkele uit Nederland.
Omdat de gevel nogal noordelijk georiënteerd is en daardoor eigenlijk weinig zon krijgt was het een grote uitdaging voor de deelnemers om een aanvaarbaar en origineel ontwerp te maken. Door de jury werd unaniem het geniale ontwerp van Aimé Pauwels bekroond. Het unieke van zijn ontwerp is dat hij de volledige gevel gebruikt en daardoor het maximum aan rendement van de zonneschijn op de gevel weet te benutten. Samen met Willy Leenders maakte hij de exacte berekeningen voor deze ingewikkelde zonnewijzer. Het is een noordwestelijk gerichte zonnewijzer die de ware plaatselijke tijd of zonnetijd aanduidt.
Ons uurwerk loopt daar altijd op voor, de ene dag al meer dan de andere en in de zomer nog eens een uur extra. Op deze monumentale zonnewijzer kan men zowel de uren als de half uren en de kwartieren aflezen tussen 14 u tot 20u zonnetijd.
De zonnewijzer is afgebeeld als een ontploffing. Hij symboliseert de 'Oerknal', het begin van de 'Tijd'. Alle wetenschappers zijn het er over eens dat 'Tijd' begon bij de oerknal. Met deze symboliek past deze zonnewijzer geheel in de traditie van het zonnewijzerproject in Rupelmonde waar achter iedere zonnewijzer een symboliek of filosofie schuilt.
schitterende creatie
Na de Grieks Latijnse humaniora aan het Sint Jozefscollege van Izegem volgde Aimé een specialisatie jaar wiskunde bij de Broeders van de Christelijke Scholen in Kortrijk met daarop het ingangsexamen voor ingenieur aan de Rijksuniversiteit in Gent. Pas na de oorlog behaalde hij het diploma van burgerlijk ingenieur architect aan de Katholieke Universiteit van Leuven.
Na zijn studie vestigde hij zich terug in Kortrijk als raadgevend ingenieur stabiliteitsberekeningen.
Aimé was in zijn geboortestad actief in talrijke verenigingen. Vooral kunst, kunstambachten zoals keramiek,damast, cultuur en geschiedenis droegen zijn interesse. Hij was gedurende vele jaren conservator van het Stedelijk Museum voor Oudheidkunde van Kortrijk, enkele jaren lid van het Provinciaal Comité voor Kunstambachten van West Vlaanderen en talrijke jaren voorzitter van de Koninklijke Kortrijkse Fotoclub.
Aimé Pauwels heeft zich altijd geïnteresseerd aan zonnewijzers maar het is vooral sinds zijn pensioen dat hij tijd gevonden heeft om er intens mee bezig te zijn. Hij was een van de eerste leden van de Zonnewijzerkring Vlaanderen vzw en leverde enkele wetenschappelijke bijdragen voor het tijdschrift. Hij maakte een veertigtal maquettes van zonnewijzer die we in de toekomst in Rupelmonde willen tentoonstellen. Zijn interesse voor kunst heeft zeker bijgedragen tot het ontwerp van deze schitterende en geniale zonnewijzer. Hij maakte de ideale combinatie tussen een wetenschappelijk toestel en een kunstwerk.
Een opvallende zonnewijzer op een even opvallende plaats in Rupelmonde. Met dit ontwerp heeft Aimé een schitterende bijdrage geleverd aan het zonnewijzerproject in Rupelmonde. De onthulling van de zonnewijzer op het Zonnewijzerhuis werd op een originele manier ingekleed of beter gezegd ‘uitgekleed’. Julien Lyssens had immers de stellingen voor de gevel laten staan zodat de zonnewijzer nauwelijks zichtbaar was achter doek. Na afbraak van de stelling kwam de zonnewijzer beetje bij beetje te voorschijn terwijl Julien het publiek de nodige toelichting gaf over het huis en de zonnewijzer. (Rolf Duchamps)