Europese norm fijn stof overschreden
REGIO. Dat burgemeester Willy Minnebo van Zwijndrecht aan de alarmbel trok i.v.m. de luchtvervuiling, is zeker terecht. Zo werd vorig weekend de Europese norm voor fijn stof voor de eerste keer overschreden in Vlaanderen, meerbepaald in Roeselare. Het is maar een kwestie van tijd vooraleer de norm ook zal overschreden worden op andere plaatsen in Vlaanderen. Dat is slecht nieuws, want fijn stof wordt algemeen aanzien als ??n van de meest bedreigende vormen van luchtvervuiling.
Zo is fijn stof verantwoordelijk voor tal van luchtwegaandoeningen, een toename van hart- en vaatziekten ?n voor een kortere levensverwachting. Bond Beter Leefmilieu vraagt daarom dat de Vlaamse regering snel werk maakt van een actieplan om de luchtvervuiling door fijn stof terug te dringen.
In Nederland schorste de Raad van State al diverse plannen voor industriezones en nieuwe autowegen, omdat daardoor de Europese normen voor fijn stof te sterk worden overschreden. Ook in Duitsland werden al verschillende overheden voor de rechtbank gedaagd om een actieplan uit te werken. Als de Vlaamse en Belgische regering niet snel werk maken van een doortastend beleid om fijn stof terug te dringen, ziet BBL zich verplicht om gelijkaardige juridische acties te ondernemen.
Zoals de naam al aangeeft, is fijn stof een verzamelnaam voor zeer kleine vervuilende stofdeeltjes in de lucht. Juist omdat die stofdeeltjes zo klein zijn, zijn ze zo gevaarlijk. Grotere stofdeeltjes worden door de haartjes in onze neus tegengehouden, fijne stofdeeltjes kunnen echter doordringen tot in de kleinste longblaasjes en zo schade aan cellen veroorzaken, juist daar waar de uitwisseling van zuurstof plaatsvindt. De belangrijkste bron voor de uitstoot is het autoverkeer en dan vooral de uitlaatgassen van dieselmotoren omdat die geen katalysator hebben. Andere bronnen van fijn stof zijn de industrie, gebouwenverwarming en landbouw.
Zelfs bij een korte blootstelling aan luchtvervuiling met fijn stof, minder dan 24 uur, worden bestaande gezondheidsproblemen erger. Tevens neemt het aantal spoedopnames door luchtwegklachten en hartaandoeningen toe, evenals het aantal acute sterfgevallen, vooral bij ouderen met een zwakkere gezondheid. De lange termijn effecten zijn onder meer een vermindering van de longfunctie, een toename van chronische luchtwegaandoeningen, een toename van hart- en vaatziekten, een toename van het aantal kankers en een kortere levensverwachting.
Volgens het milieurapport Vlaanderen gingen in 2003 in Vlaanderen liefst 25.000 levensjaren verloren als gevolg van luchtvervuiling door fijn stof. Uit een Europees onderzoek bleek dan weer dat in West-Europa meer mensen sterven door uitlaatgassen van het verkeer dan door ongevallen. Ook in deze studie werd fijn stof als voornaamste oorzaak aangewezen.
Om de ernstige gezondheidsproblemen door vervuiling met fijn stof tegen te gaan, stelde de Europese Unie een wettelijke norm vast voor zwevende deeltjes. Deze norm mag in 2005 maximaal 35 keer overschreden worden. Uit de meetresultaten van de Vlaamse Milieumaatschappij blijkt dat deze norm dit jaar in het geïndustrialiseerde West-Vlaamse Roeselare al 37 keer werd overschreden. Het is slechts een kwestie van tijd vooraleer de norm ook zal overschreden worden in de haven van Antwerpen en de Gentse kanaalzone, in verschillende industriële zones en in stedelijke gebieden. In Zelzate werd de norm dit jaar al 28 keer overschreden, in de haven van Antwerpen 26 keer, in de stad Antwerpen 26 maal en zo is men gevaarlijk dicht bij het Waasland en Zwijndrecht is Antwerps en ligt bij de haven. Bovendien zijn deze cijfers genoteerd tot april. 2005 is nog lang. De kans is dus zeer reëel dat de Europese norm tegen het einde van het jaar op bijna alle meetpunten zal worden overschreden. In 2004 werd de Europese norm op maar liefst 23 van de 28 meetposten overschreden.
Bond Beter Leefmilieu eist nu van de Vlaamse en federale regering dat deze snel werk maken van een doortastend beleid om de vervuiling door fijn stof terug te dringen. Daartoe moet in de eerste plaats het wegtransport, en dan vooral het dieselverkeer, worden aangepakt. Mogelijkheden zijn het verplicht maken van een roetfilter op dieselauto's, het verhogen van accijnzen op diesel, het promoten van biodiesel, het verlagen van de snelheid op autowegen in en naar de steden. Er zijn ook maatregelen nodig die de groei van het autoverkeer inperken. Zo wordt het hoog tijd dat de Vlaamse regering eindelijk stopt met het goedkeuren van nieuwe bedrijventerreinen die enkel bereikbaar zijn met de auto, moeten plannen voor nieuwe grootschalige parkings in steden worden afgevoerd en moet een terughoudend beleid worden gevoerd inzake de aanleg van nieuwe autowegen. Nieuwe autowegen of missing links trekken onvermijdelijk extra verkeer aan en zullen het fijn stof-probleem alleen maar groter maken. Tot slot is ook een kilometerheffing onontkoombaar, in de eerste plaats voor het vrachtverkeer over de weg. De BBL is doortastend.(F)