Afdeling Zeeschelde verzekert veiligheid tegen overtroming
Tijdens de jaarlijkse persmeeting werden dinsdag de plannen voor 2008 voorgelegd. Dat gebeurde in aanwezigheid van gedelegeerd bestuurder ir. Leo Clinckers en ir Wim Dauwe celhoofd Investeringen, die meteen de pers ook konden binnenleiden in de nieuwe kantoren van de afdeling Zeeschelde in het gloednieuwe Anna Bijnsgebouw in de Lange Kievitstraat te Antwerpen. Voorheen was de afdeling gevestigd in het Vlaams Administratief Centrum in de Copernicuslaan, daar vlakbij.
W&Z heeft een werkgebied van de Nederlandse grens tot de afdamming in Gent waar de Zeeschelde verandert van een brede stroom die majestueus de Antwerpse rede passeerde, tot een bescheiden rivier met groene boorden en pittoreske dorpjes. Aan de oevers wisselen industrie en natuurschoon. Openbare veerdiensten en verharde jaagpaden bieden de recreant heel wat mogelijkheden.
De organisatie valt onder de voogdij van Vlaams minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur Hilde Crevits en wordt geleid door een Raad van Bestuur. Het dagelijks bestuur wordt waargenomen door de gedelegeerd bestuurder en de algemeen directeur, waarbij zij worden bijgestaan door een aantal stafdiensten.
W&Z telt drie territoriale afdelingen: Bovenschelde, Zeekanaal en Zeeschelde. Bij de afdeling Zeeschelde ligt de focus op waterbeheersing en veiligheid van het Scheldebekken. De afdeling Bovenschelde beheert de niet tijgebonden waterwegen in West- en Oost-Vlaanderen en de afdeling Zeekanaal doet dit voor de provincie Vlaams-Brabant en een deel van de provincie Antwerpen.
W&Z heeft eigenlijk 3 kerntaken: het bevorderen van het watergebonden transport, het waarborgen van de veiligheid van de bevolking en de bescherming van het milieu en het bewerkstelligen van het multifunctionele gebruik van de waterweg wat tot uitdrukking komt in het systematisch vernieuwen van de vele veersteigers aan de boorden van Zeeschelde en de Rupel. Vernieuwend is het vervangen van sommige oude veersteigers door gecombineerde veer- en recreantensteigers zodat naast de openbare veerdienst ook aanmeergelegenheid wordt geboden aan de plezier- en passagiersvaart. In 2007 werd de vlotsteiger van Sint-Amands op de rechteroever van de Bovenzeeschelde al volgens dat principe ingeplant.
Het gaat dus niet alleen over de Schelde, ook de zijrivieren van het Scheldebekken met de Rupel, Durme, Grote en Kleine Nete, Zenne, Dijle en Demer, hebben ieder hun eigen karakter: natuur, historische erfgoed en industrie vormen een boeiende afwisseling zowel van op het water als van op de oever. Maar vóór alles wordt het stroomgebied beheerst door de getijdenwerking waar de grillen van de wind en het water een belangrijke rol spelen. Op het vlak van veiligheid en milieu staat W&Z voor belangrijke uitdagingen, ondermeer met het inrichten van al dan niet gecontroleerde overstromingsgebieden die onze rivieren terug de nodige ruimte geven zodat de kans op overstromingen afneemt wat uiteindelijk de filosofie van het geactualiseerde Sigmaplan is.
sigmaplan
En precies dát wijst naar een hoofdbedoeling van de afdeling Zeeschelde: het duurzaam werken aan en het verzekeren van de veiligheid van mens en patrimonium tegen overstromingen, rekening houdend met alle maatschappelijke actoren en met respect voor de natuurlijkheid van het Schelde-estuarium. Op dit vlak werkt de afdeling Zeeschelde thans nog verder aan het Geactualiseerde Sigmaplan dat de overstromingen weg moet houden.
Het oorspronkelijke Sigmaplan dateert uit 1977 en op die ruim 30 jaar werden heel wat werken verricht aan dijken en oevers om de bewoners langs de waterloop te beveiligen. Een jaar of vijf geleden startte W&Z met de actualisatie van het oorspronkelijke Sigmaplan. Het Geactualiseerde Sigmaplan heeft als belangrijk concept 'ruimte voor de rivier'. Dit concept biedt een duurzame oplossing voor de toenemende bedreiging van frequentere en intensere stormvloeden vanuit de Noordzee.
In de filosofie van het Sigmaplan anno 1977 werden land en rivier van elkaar gescheiden. In de nieuwe visie wordt er voor geopteerd om, bij stormvloeden vanuit de Noordzee wel bepaalde inrichtingsgebieden gecontroleerd te laten overstromen in combinatie met de bouw van nieuwe en de verzwaring of de verplaatsing van bestaande waterkeringen. Zo zijn de potpolders maar pas goed in beeld gekomen.
Goed om weten is ook dat het 'Geactualiseerde Sigmaplan' ook garant staat voor de inpassing van het begrip veiligheid in het herinrichtingsproject van de Antwerpse Scheldekaaien. W&Z is samen met Stad Antwerpen partner in dat totaalproject en zoekt mee naar de mogelijkheden voor het herstel van de band tussen stad en stroom en naar de bescherming van mens en stadspatrimonium tegen diezelfde stroom.
Het Geactualiseerde Sigmaplan werd ondertussen juridisch verankerd in de beslissing van de Vlaamse regering van 22 juni 2005 voor de Zeeschelde en in de beslissing van de Vlaamse Regering van 28 april 2006 voor de zijrivieren Rupel, Durme, Nete, Zenne en Dijle.
watergebonden transport
W&Z zet zich ook in om het watergebonden transport te bevorderen en Vlaanderen heeft een uitgebreid net van vaarwegen geschikt voor de binnenvaart. Er zijn 1.375 kilometer waterwegen waarvan 78 % geschikt is voor de beroepsvaart.
Het waterwegennetwerk ontsluit mee de Vlaamse Zeehavens en ligt centraal t.o.v. de andere Europese landen waar de binnenvaart een voorname rol in het goederenvervoer via de waterweg speelt. Het vormt hierdoor een belangrijke troef voor de logistieke functie van Vlaanderen binnen Europa.
Het waterwegennetwerk scoort qua impact op het milieu en op de omgeving veruit het best van alle transportmodi en het vervoer te water is bovendien zeer veilig. Vandaar dat het beleid van de Vlaamse regering en de Vlaamse waterwegbeheerders zich richten naar het ontwikkelen van de logistieke troeven ervan.
ir Leo Clinckers wees er op dat in de periode 1997 - 2007 er in Vlaanderen (W&Z + nv De Scheepvaart) een trafiekstijging was van 3,2 miljard tonkilometer naar 4,6 miljard tonkilometer. De trafiekcijfers op de waterwegen die W&Z beheert, kenden in 2007 globaal een status quo ten opzichte van het vorige jaar: er werd 31.776.100 ton vervoerd.
Een intussen welbekend en succesvol instrument dat wordt gebruikt, is de publiek-private samenwerking (PPS) voor de bouw van laad- en losinfrastructuur. Wanneer door een bedrijf niet of onvoldoende beroep kan worden gedaan op bestaande laad- en losinstallaties of logistieke operatoren voor een welbepaalde modal shift naar de waterweg, dan kan met de PPS dankzij een bundeling van de knowhow enerzijds, en een gedeelde financiering anderzijds, binnen een redelijke termijn een laad- en losinfrastructuur op maat worden gerealiseerd.
(Rolf Duchamps)