Vindplaatsgericht Jeugdwerk Lokeren heeft nu eigen website

LOKEREN. In de lokalen van T-Klub werden vrijdag, 26 november, twee nieuwe websites voorgesteld, nl. van Vindplaatsgericht Jeugdwerk en van vzw Jeugdclubs. Vzw Jeugdclubs is reeds in Lokeren actief sedert 1962, en was ooit een vzw waar verschillende organisaties zich onder schaarden: T-Klub, migrantenwerking, werklozenwerking,… De Lokerse Jazzclub, Judoclub, het Centrum voor Jonge Migranten zijn daaruit ontstaan en later verzelfstandigd. Sinds de jaren ’90 was enkel nog jeugdhuis T-Klub onderdeel van deze vzw. In 2009 kwam daar opnieuw een tweede poot bij: Vindplaatsgericht Jeugdwerk. Zowel Vindplaatsgericht Jeugdwerk als de overkoepelende organisatie vzw Jeugdclubs hebben nu elk hun nieuwe website: vpjw.be en vzwjeugdclubs.be), mede ontworpen door de twee jeugdwerkers van T-Klub Wouter De Geest en Gunther Bracke.

Vindplaatsgericht Jeugdwerk

Pieter-Jan van der Bracht, coördinator van vzw Jeugdclubs, besteedde na zijn inleiding vooral aandacht aan de werking van Vindplaatsgericht Jeugdwerk.

Hierbij wordt een cruciale rol gespeeld door Vindplaatsgericht Jeugdwerker Ward Christens. Gedurende 70% van zijn tijd hangt hij rond op straat, op zoek naar plaatsen waar zich jongeren bevinden, en slaat babbeltjes met hen. Hij gaat na wat er leeft bij de jeugd. Met signalen, die jongeren aanreiken, gaat hij aan de slag. Het betreft hier bijna uitsluitend allochtonen, waarvan 65% Marokkanen en 25% Turken.

De nieuwe website zegt daarover dat "men in Lokeren, na het ontslag van de straathoekwerker eind 2006, groepen jongeren zag van voornamelijk allochtone komaf, die weinig tot geen contact hadden met diensten, groeperingen of mensen die op een positieve en emancipatorische manier met hen wilden werken. Deze jongeren gaven reeds meermaals aan dat ze zich verveelden. Zij liepen met het gevoel dat er niet naar hen geluisterd werd, en dat er geen (vrijetijds-)aanbod voor hen was. Vanuit deze vaststellingen heeft de vzw Jeugdclubs een project opgezet dat in deze context dan ook ‘het geven van een stem aan deze jongeren’ beoogt: Vindplaatsgericht Jeugdwerk richt zich op het creëren van een vrijetijdsaanbod op maat en tempo van de jongeren op de plaatsen waar ze zich bevinden. Het benadert de jongeren in hun vrije tijd, maar gaat uit van een geïntegreerde visie op jeugdwerk. Naast de vrijetijdsactiviteiten worden de jongeren ook ondersteund bij hun welzijnsvragen (bvb rond huisvesting, opleiding en tewerkstelling)."

Verrassend origineel is de door Ward Christens gevolgde werkwijze. In een eerste fase diende de vindplaatsgerichte jeugdwerker, zelf geen Lokeraar, de stad te leren kennen. Op een stadsplan werden achtereenvolgens stadscamera’s, graffiti, vindplaatsen met jongeren, satellietschotels, schoolpoorten met de migratie van jongeren en vuile plekken aangeduid. Er werd ook telkens een foto van gemaakt. Dergelijke zichtbaarheden in een stad kunnen in één oogopslag een 'lezing' van deze stad teweegbrengen.
Registratie van satellietschotels bvb maakt in één oogopslag duidelijk waar het grootste deel van de allochtone bevolking woont. Graffiti zijn een mogelijke indicator van plekken waar men niet gezien kan worden; stadscamera’s daarentegen zetten gecontroleerde plekken op de kaart. Tijdens zijn wandelingen en registraties in de stad kwamen ook de eerste contacten met jongeren op een ongedwongen wijze tot stand. Het feit dat hij camera’s en graffiti in kaart bracht en fotografeerde, trok hun aandacht. Zij stapten zelf op de jeugdwerker af om te vragen wie hij was en wat hij daar deed.
Deze eerste ‘contactfase’ kreeg Ward Christens te maken met testgedrag door de jongeren. Zij tastten zijn persoonlijke grenzen af om te zien hoe ver ze konden gaan. "Het is aangewezen om steeds rustig te blijven in zulke situaties, of gewoon weg te gaan indien het teveel wordt", aldus de jeugdwerker, "maar er wordt wel steeds teruggegaan naar de jongeren; niemand wordt afgeschreven". Daarnaast was er in die fase ook een groot wantrouwen t.o.v. Christens; sommigen dachten dat hij een informant van de politie of zelfs een undercover-BOB-er was.

Volgend fragment uit het dagboek van de jeugdwerker is een treffende illustratie over hoe dit toen verliep:
"Ik wandel door het Josephine-Charlotte park en word geroepen door een groep Marokkaanse gasten. Ze zijn ‘pissed’ en willen me uitmaken. Zwaar discussiëren eigenlijk. Ze zijn ervan overtuigd dat ik een verklikker ben bij de politie. Laatst zijn er tien mannen opgepakt omwille van cocaïnehandel. Ze verdenken mij ervan dat ik info heb doorgespeeld, waardoor die mannen konden worden gepakt. Ik blijf rustig en laat de gasten me door het slijk halen. Telkens zeg ik op een heel rustige toon dat ik niks met politie te maken heb, maar dat ze me niet moeten geloven als ze niet willen. "Gij werkt voor de staat! Iedereen die tegen de staat is, moet gij aangeven. En ze zeggen dat gij problemen oplost maar dat is niet waar, want waarom haal je anders mijn neefje niet uit de bak. Ik zal je zeggen waarom niet: je mag niet. De armen moet je binnen houden. Waarom werkt gij in Lokeren? Ga toch ergens anders rondwandelen! Ik zeg het u: Lokeren is een zwart gat! Het komt hier nooit meer goed! En dan mogen de zogezegde goed gestudeerde Belgen als jou nog zoveel rondwandelen. ’t Is hier om zeep!"

Eigenlijk hoeft het zelfs niet gezegd, dat dergelijke redeneringen al te kort door de bocht gaan en geen steek houden, maar daaruit blijkt wel met welke barrières de vindplaatsgerichte jeugdwerker te maken kreeg.

activiteiten

Desondanks is Christens er mettertijd in geslaagd her en der gesprekken te onderhouden met de jongeren en hun vertrouwen te winnen. Zo kwam zijn jeugdwerk in een tweede fase samen met de jongeren activiteiten opzetten, om hen zodoende uit de verveling en van de straat te halen.
De vindplaatsgerichte jeugdwerker heeft een unieke positie bij de doelgroep van jongeren, die voorheen weinig of geen contacten had met diensten of instellingen. Hij vormt voor hen een toegangspoort naar allerlei organisaties en diensten. De uiteindelijke doelstellingen liggen dus heel wat breder dan het aanbieden van een zinvolle vrijetijdsbesteding.

Bij het opstarten van activiteiten wordt er steeds op gelet dat het aansluit bij de interesses van de jongeren, dat het op hun tempo verloopt en dat het uitgaat van de kwaliteiten en sterktes van de groep.
Tot nu werden reeds 23 zaalvoetbalwedstrijden gespeeld, waarbij zoveel mogelijk verantwoordelijkheid gegeven wordt aan de jongeren: zij delen zelf hun ploegen in, zoeken vervanging bij afwezigheid van spelers, bewaken de tijd en zorgen ervoor dat de kleedkamer na afloop proper achtergelaten wordt.
Op vraag van twee jongeren-groepjes is een hiphop-project opgestart.

filmproject

Met de jongerengroepen worden allerlei kortfilmpjes gemaakt: dit kan gaan over activiteiten, of over signalen die ze willen uitzenden, bvb zaalvoetbal, bmx-en, rondhangen en rappen, politiecamera’s, promofilmpjes van thai- en kickboxclubs. Jongeren hebben het gevoel dat ze zelf weinig tot niets kunnen veranderen aan hun actuele levenssituatie, en dat ze de controle over hun eigen leven kwijt zijn. Het filmproject wil hen concrete handvaten aanreiken, waarmee ze het heft terug in eigen handen kunnen nemen.
Door het maken van kortfilmpjes (waarvan er een aantal op de splinternieuwe website vpjw.be of op youtube.com/user/VPJWLokeren te zien zijn) kunnen de jongeren hun stem laten horen en genieten ze een goed platform om mensen te bereiken.

integratie?

Bij het doornemen van de persnota blijft men zitten met een dubbel gevoel: enerzijds de grenzeloze  bewondering voor het geduld, het incasseringsvermogen en doorzettingsvermogen van de vindplaatsgerichte jeugdwerker.

Maar anderzijds is daar o.i. een overdreven negatief sfeertje tegenover de Lokerse gemeenschap en bestuur. Getuige daarvan enkele citaten uit de persnota:
"Door de ervaringen van jongeren in een stad waar nultolerantie van kracht is, is het wantrouwen jegens politie gigantisch groot"
Signalen van jongeren: "wij vervelen ons" - "wij willen gehoord worden" - "er is toch niks mis met hangjongeren" - "wij willen kunnen voetballen" - "voor de doelgroep van 10-14 jarigen is er in Lokeren geen georganiseerd vrijetijdsaanbod buiten de buurtwerkingen" - "Vooral Marokkaanse jongeren tot 18 jaar hebben geen vaste plek waar zij naartoe kunnen" - ...
Toelichtingen bij filmpjes op de website hebben het o.a. over: "schending van de privacy door de Lokerse politiecamera’s" - "misbruik van de camera’s door de Lokerse preventiedienst" - "Morad vertelt waarom volgens hem Sint-Niklaas boeiender is dan Lokeren" - "Twee jongens van Turkse afkomst vertellen waarom Lokeren voor hen saai is, en wat ze zouden doen, moesten ze burgemeester van Lokeren zijn" - ...

Nochtans heeft Lokeren jeugdverenigingen, jeugdclubs en voetbalploegen waar wèl allochtonen welkom zijn, maar het kan niet de bedoeling zijn dat alle mogelijke voorzieningen dubbel gecreëerd worden voor groepen die zich in hun eigen leefwereld geïsoleerd willen houden. Bereidheid tot integratie is dus onontbeerlijk. Overdreven inschikkelijkheid heeft bewezen tot weinig resultaat te leiden (bvb in Nederland komt men daarvan terug). Daarnaast blijken de camera’s een groter veiligheidsgevoel te geven aan vele Lokeraars, maar voelt anderzijds echt niet iedereen zich veilig op plaatsen met veel hangjongeren.

Bij dit alles zou men bijna de indruk krijgen dat "bereidheid tot integratie", "respect voor orde en gezag", "burgerzin" vieze woorden zijn. En toch formuleert men wellicht daarmee de enig mogelijke weg om de kloof te dichten tussen groepen die zich geïsoleerd voelen en de maatschappij waarin zij genoodzaakt zijn te leven. Hopelijk is dit ook voor Vindplaatsgericht Jeugdwerk Lokeren het doel wat zij op lange termijn voor ogen hebben. Met bijzonder veel respect voor wat jeugdwerker Ward Christens presteert. (jdw)