Vogels in beeld op radar aan de windturbines van Wase Wind
BEVEREN. Het windmolenpark in het Waasland groeit aan. Wase Wind en Fortech maken er werk van en doet dat op een gefundeerde manier. Aan de windmolens van Wase Wind- Fortech langs de E17 wordt ook grote aandacht geschonken aan de vogels die daar langs komen. Normaal kan daarover enkel informatie worden ingewonnen overdag, wil men weten of er veel vogels in de buurt komen. Maar ’s nachts was daar niets van geweten. Toch heeft Wase Wind voor het Braemland-windpark er wat op gevonden om ook ’s nachts controles uit te voeren rond het al dan niet aanwezigheid van vogels. Er zijn immers veel trekvogels die ’s nachts vliegen.
Er werd gewoon een radarinstallatie geplaatst die tweedehands werd aangekocht in de scheepvaart. Op een scherm kunnen ze nu vogels zien passeren, hoeveel en hoe hoog ze vliegen. Daaruit kan dan bepaald worden hoe belangrijk de impact is van de windmolens op die vogels.
Véél vogels komen er eigenlijk niet in de omgeving. Chris Derde, één van de basisleggers van Wase Wind -Fortech die reeds van bij het ontstaan begaan is met de goede werking rond de windturbines, heeft maar weet van één dode vogel die in de omgeving werd gevonden. Dat gebeurde helemaal in het begin dat de molens werden geplaatst. Wekelijks komt er wel iemand ter plaatse.
"We zijn nu bezig met een nieuw project in Zele waar er een heel lange rij is gepland en daar is een stuk bij waar men vreest dat er veel vogels langs komen", aldus Derde, "Daarom hebben we metingen gedaan en vastgesteld dat het heel wat minder is dan dat men denkt. Zo weten we dat het daar perfect mogelijk zal zijn om windmolens te plaatsen. Belangrijk bij het opstellen van windturbines is, dat je die voldoende uit elkaar zet want vogels ontwijken echt wel die turbines, ze leren dat. Ze passen zich meer en meer aan aan de mens, wat je ook ziet aan allerlei dingen. Over vogels en windturbines werden in binnen- en buitenland meerdere metingen uitgevoerd en daarbij werd vastgesteld dat ze uitwijken. Nochtans zijn er een aantal die dat niet doen. Dat hangt af van de soort en het type of hun leeftijd maar we zijn nu toch een drietal jaren bezig met onderzoek rond windturbines in het Antwerpse nabij de Zandvlietsluis en om de twee dagen deden we metingen, tellingen en zochten we of er vogels lagen en zo kwamen we heel wat te weten."
De specialiste rond ‘windturbines en vogels’ is Christa Schaut uit Moerbeke. Omdat er gezegd werd dat er ’s nachts een probleem was met vogels die in de omgeving van de windmolens vlogen wilde ze daar meer over weten."We konden dat niet aantonen of dat waar was of niet. We maakten dan ook geen afspraken omdat we het niet zeker wisten en daarom zijn we gaan zoeken naar een hulpinstrument en zo kwamen we bij een radar uit als het beste om ons een kijk te geven wat er ’s nachts allemaal gaande is."
Het instrument werd geplaatst op een locatie waar we dachten dat er geen groot probleem was omdat 60% van de vogels boven de 150 meter vliegt. En ook de nachttrafiek was niet zo groot dan werd verwacht. "We dachten dat er ’s nachts echt heel veel beweging ging zijn, duizenden bewegingen per uur maar we hebben er nooit meer dan 100 bewegingen per uur gevonden wat eigenlijk relatief rustig is"
Het instrument is een gewone schaapsradar die op elk tussenmaats schip kan gevonden worden. Tweedehand omdat hij behoorlijk duur is om nieuw aan te kopen. Hij wordt opgesteld op de locaties waar Wase Wind graag turbines zou willen oprichten maar waar ze waarschuwingen krijgen dat er vermoedelijk een probleem met vogels zou zijn. "Omdat wij het niet weten zullen we het zo goed mogelijk onderzoeken. Zo hebben we gevonden dat op die locatie de schrik die men had overtrokken was, dat die niet terecht was."
Wie er tegen is, overdrijft wel eens. Dat staat vast maar Christa meent: "Zij bedoelen het wel goed, ze zijn bezorgd om de natuur maar wij ook. Het is daarom dat wij het willen onderzoeken. Er is een onderzoek uitgevoerd, niet alleen kijkend naar vogels, maar naar alle soorten van leven zoals planten, reptielen, gewervelde dieren, zoogdieren en men kwam tot de vaststelling dat windenergie de meest natuurvriendelijke manier is om elektriciteit op te wekken. Maar ja, als daar al eens een vogel onder ligt, dat kan gebeuren maar dat kan ook tegen een venster zijn. Dat gebeurt bij alle activiteiten, op de snelweg."
Wase Wind tracht echter de windturbines in te planten daar waar ze voor mens én natuur het best staan. Eén van de middelen om dat op voorhand in te schatten of er zich daar een probleem voor doet, is de radar.
Ze hebben ook contacten met specialisten zoals een vzw van vogelringers die ook wetenschappelijk onderzoek verrichten rond vogels en vogeltrek. Zij werden ook door Wase Wind aangesproken om te helpen omdat zij specialisten zijn. Zo gaat het bijvoorbeeld bij de meeuwen in het bijzonder over de zwartkopmeeuwen die tamelijk zeldzaam zijn in ons land. "Zij hebben samen met ons nu vastgesteld dat er geen problemen zijn door de windturbines en dat de weg die naast de turbines loopt veel dodelijker is dan de turbines zelf", aldus Christa Schaut.
geluid
Zij is ook begaan met het geluid dat windmolens produceren. Met dat element gaan ze ook heel zorgvuldig om. "De windturbines geven geluid en dus moeten we uitkijken waar we ze plaatsen. Naast de autostrade is echt ideaal. Er zijn wel mensen die zeggen dat ze de turbines soms horen. Maar we horen het verkeer op de E17, al wil ik het geluid van windmolens niet minimaliseren. Zeker niet. Maar als we energie willen gebruiken, dan moeten we die ook ergens halen. Andere vormen hebben ook hun nadelen, dikwijls niet visueel. Het grote voordeel van windturbines is dat alle nadelen zichtbaar zijn. Het klinkt misschien raar, maar ik vind dat belangrijk. Sneuvelt er een vogel, hij ligt onder de windturbine maar als vogels verontreinigd zijn door bv.zware metalen, dan gaat dat maar een effect hebben wanneer ze minder vruchtbare eitjes hebben. Er is niemand die dat ziet , behalve de specialisten misschien. Dat zijn sluipende gevaren. Bij een windturbine kan elk nadeel worden vastgesteld: geluid hoor je, de schaduw zie je, de vogels zie je liggen. Hij geeft ook geen afvalstoffen, geen fijnstof, geen CO2, geen zware metalen, geen nucleair afval."
De decibels worden ook gemeten. De windturbines Braemland bevinden zich in een gebied langs de E17 waar geluid een heersende rol heeft. Normaal gezien, behalve een paar stille momenten en op uitzonderlijke plaatsen, kan het geluid van de windturbines wel eens gehoord worden. Maar wanneer heeft de E17 stille momenten? Meestal verdwijnt dus het geluid van de turbines in het achtergrondgeluid.
De conclusie is, dat Wase Wind-Fortech alles onderzoekt of de door hen geplaatste windturbines, wel op de goede en juiste plaats staan. (Rolf Duchamps)