Op punt gezet: Boelwerf leeft nog op 'De Zaat'

Image
De enige kraan die is overgebleven van de vroegere Boelwerf en reeds een beschermd monument is.
TEMSE. De gemeente is de Boelwerf niet vergeten. Burgemeester Luc De Ryck en zijn schepencolleges en gemeenteraadsleden die vorige jaren Temse bestuurden, mogen terecht fier zijn voor de manier waarop het rijke scheepsbouwverleden in herinnering wordt gehouden. Ter gelegenheid van de voorstelling van het rijke archief van de Boelwerf, keek Luc De Ryck terug naar de weg van Boelwerf naar site de Zaat. Waaskrant luisterde mee en zette nu alles eens op punt.

 

• "Het was een bewuste keuze om de herinnering aan de werf in stand te houden.", aldus Luc De Ryck. Het land van Waas was het absolute epicentrum van de scheepsbouw. Burcht, Kruibeke, Rupelmonde met twee werven, Steendorp, Temse, Tielrode… bouwden schepen. Enkel nog scheepsherstellingen vinden plaats in Rupelmonde, waar nog 40 mensen werken. "De Boelwerf was het koninginnestuk, het kroonjuweel van Temse.", zei De Ryck

 

• Toen op de Boelwerf, na het faillissement nog, in 1996 het laatste schip de wereld in stuurde werd het helemaal stil op de werf. Burgemeester Luc De Ryck sprak toen de historische woorden van rouw: "De scheefgeslagen nagel in ons hart is nooit meer recht te trekken." En toch, in 2000 kon de gemeente het grote gebouw uit 1969 aankopen. Het enige dat op de ganse site van Boelwerf overeind was gebleven. Het werd door de gemeente gerenoveerd en op 30 juni 2006 officieel geopend. De Boelwerf kwam vanuit AC De Zaat weer tot leven.

 

• Om het glorieuze verleden te bewaren werd besloten om de ganse site slechts één naam te geven: 'De Zaat'. Dat was uitzonderlijk omdat het normaal maarvoor straten en pleinen is weggelegd. Het woord 'zaat' is streektaal voor scheepswerf en echt Temses want wie op Boel werkte, werkte in de volksmond op de zaat. Alle straat- en pleinnamen verwijzen naar de Boelwerf via historische figuren, activiteiten of beroepen. Toen destijds de ontwikkelaar de naam 'Nieuw Temse' liet vallen reageerde de gemeente onmiddellijk: er is geen Nieuw- en Oud Temse!

 

Image
Een beeld van achter een raam in de raadzaal, op de uitbreiding van de site.
• De NV Nieuw Temse had de 87 ha gronden, op uitzondering van de 2 ha voor openbaar nut voor AC De Zaat en omgeving, aangekocht. NV Nieuw Temse werd gevormd door de bedrijven Cordeel Temse en Aertssens Stabroek. Zij zouden zorgen voor de herbestemming van het gebied. Daaruit kwam 40 ha woonzone voor 900 woongelegenheden met appartementen en woningen en 40 ha voor een KMO- en Industriezone. Er werden 5 BPA’s uitgewerkt. Het werd een groot succes. In de lente 2006 kwamen de eerste bewoners naar De Zaat en op termijn zal de bewoning groeien naar een 3.000 inwoners. Het eerste bedrijf werd er operationeel in januari 2005. Thans zijn er 17 bedrijven gevestigd en er is nog 6 ha beschikbaar voor nieuwe.

 

• Eigenlijk zijn er van de vroegere Boelwerf drie constructies gebleven: hert voormalig administratief complex dat nu AC De Zaat is geworden en meteen ook het nieuw symbool van Temse dat perfect verleden, heden en toekomst verenigt, ook een kraan bleef en die is ondertussen al een beschermd monument en het droogdok waarin destijds 4 boten tegelijk konden worden gebouwd. De schotten die de boten van elkaar moesten scheiden, staan nog in de nabijheid van het droogdok. De toekomstige bestemming ligt nog niet vast. Het is eigendom van de firma Cordeel. De aanleg van het droogdok in de periode 1974 -1976, was een wereldprimeur wat typisch was voor Boelwerf: steeds in de spits staan.

 

• De enige overgebleven kraan bepaalt mee de skyline van Temse aan de Schelde. Dat ze bewaard blijft kan gezien worden als een eresaluut aan de scheepswerf. Het restauratiedossier wordt nu opgemaakt en er kan gerekend worden op een subsidiëring van 80 % van de hogere overheid en 20 % is voor de gemeente.

 

Image
De raadzaal waarvan het plafond de vorm heeft van een omgekeerde scheepsromp.
• Het Administratief Centrum De en complex dat model staat voor integratie in de ruimtelijke ordening van de site. "Een toeristische bezienswaardigheid, ons visitekaartje.", zegt burgemeester de Ryck. Het oude gebouw werd ontmanteld en het architectenburo Storme Van Ranst uit Antwerpen ontwierp de plannen en het Kruibeekse bedrijf Roegiers realiseerde het. Het enige gebouw dat overbleef uit de Boelwerfperiode is een centrum geworden waar Temse trots op is. Dat de gemeente het kocht groeide uit een noodzaak want het gemeentehuis was veel te klein geworden en uitbreiding drong zich op. "We wilden geen koterij door wat bij te bouwen.", aldus De Ryck, "We kochten het gebouw op de Boelwerf en renoveerden het door het te ontmantelen en weer aan te kleden, aangepast aan de noden van het personeel. Curator Jozef Dauwe speelde een belangrijke rol bij de aankoop. Na moeilijke onderhandelingen konden wij het kopen aan een zeer sociale prijs. De curatoren hadden een 'gouden hart'."

 

• AC De Zaat bestaat uit acht bouwlagen van 78 m lang en 16 m diep. Een heuse verademing is het te vertoeven in dit gebouw. Het is ruim, doorzichtig, toegankelijk, functioneel en afgestemd op een efficiënte dienstverlening. Er is airconditioning en er werd niet geaarzeld om in te spelen op de meest moderne duurzaamheidprincipes: er is superisolerende zonnewerende beglazing, regenwater recuperatie, koelen met rechtstreekse buitenlucht en daglicht gestuurde verlichting. Op te merken is wel dat achter het gebouw een vleugel werd bijgebouwd van drie bouwlagen om zo de politiezone Kruibeke - Temse huisvesting te geven. In AC De Zaat werden een 200-tal personeelsleden, politie inbegrepen.

 

Image
Een panoramisch zicht op Temse vanuit AC De Zaat.
• Bovenop het dak is een nieuw bouwvolume bijgebouwd. Letterlijk als kroon op het renovatiewerk gezet: de raadzaal waar de gemeenteraden plaatsvinden. Wat een juweel is deze zaal van 7 meter hoog! Ze is volledig beglaasd en voorzien van alle hedendaagse vergadertechnologieën. Er werd ook nog een groot aanpalend openluchtterras  ingericht dat een uitzonderlijk mooi panorama biedt op de Schelde en de ganse omgeving richting kerk en gemeentehuis. Wat in de raadzaal meest opvalt is het plafond in de vorm van een omgekeerde scheepsromp.

 

• De vergader- en wachtzalen in het AC werden aantrekkelijk gemaakt door een 70-tal foto’s in verband met de Boelwerfgeschiedenis vanaf 1900. Het is werk van de persfotograaf Stefaan Van Hul. Het aantal wordt nog uitgebreid naar 130.

 

• Er wordt momenteel onderhandeld met het Scheepvaartrmuseum van Antwerpen om een 20-tal maquettes van schepen die op Boelwerf werden gebouwd, over te brengen naar AC De Zaat. Schepen Freddy Verbeke zal nog deze lente dit initiatief afronden.

 

• Wie de site De Zaat bezoekt mag niet nalaten het standbeeld 'De Zaatman' van de plaatselijke kunstenaar en ex-boelwerfwerkman Noël Van Cauwenbergh, te bezoeken. Het brengt een blijvende hulde aan de scheepsbouwers. 'De Zaatman' bevindt zich midden op de site aan de Orlaylaan.

 

• Bij De Zaat hoort ook het verder zetten van het regionaal dijkproject. De geasfalteerde Scheldedijk verbindt nu de Markt met de potpolder van Tielrode. Een aanrader voor fietsers en wandelaars. Aan De Zaat werd in 2007 ook de jachthaven volledig gerealiseerd met 4 aanlegsteigers, 500 meter aanleglengte en nieuwe accommodaties zoals clubhuis en loodsen. De jachthaven vormt een meerwaarde voor de site.

 

• Het hele project van AC De Zaat met aankoop, renovatie, uitbreiding, inrichting, decoratie, meubilair en omgevingswerken kostte 18,9 miljoen euro. (Samenstelling Rolf Duchamps)