Buurtbewoners verkennen Burchtse Weel

In de werfkeet omschreef Jan Verschooren, Werfcommunicator Masterplan Mobiliteit Antwerpen, aan de hand van een plan welke werken er in uitvoering zijn.

Tijdens de tocht vernamen de wandelaars nog veel meer gegevens over de werken die als resultaat een ecosysteem zullen vormen dat te vergelijken is met ‘Het Zwin’. De verkenning van het gebied stond onder leiding van Jan Verschooren, Werfcommunicator Masterplan Mobiliteit Antwerpen. In de werfkeet gaf hij eerst een algemeen beeld van de te bezoeken plaatsen bij een groot omgevingsplan. In de huifdige fase der werken is het voor buitenstanders nodig om vooraf de verschillende  deelwerken voor ogen te hebben.

Het plan van de Burchtse Weel: de Beatrijslaan is onderaan. De ellips is het bufferbekken en links daarvan op de dijk komt de zware pomp.

Met een gids als Jan Verschooren, die zowat elke vierkante meter kent, kregen de buurtbewoners een heel andere kijk op de Burchtse Weel die eind 2009  een definitieve plaats zal hebben gekregen binnen het  Park Linkeroever. Het is immers de bedoeling deze Burchtse Weel te laten samensmelten met de Middenvijver en het Sint-Annabos om zo één groot natuurgebied te krijgen.

Net voor het vertrek kwam een drietal motorcrossers voorbij gevlogen op het voor hen aantrekkelijk zandparcours. Dat tot grote ergernis van Lucas Bergmans, De Boswachter van het Agentschap voor Natuur en Bos. Voor motorcrossers is het terrein uiteraard een droom om door het zand op en af te rijden. Maar wel absoluut verboden.

De groep tussen zand en water. Op de achtergrond het gebouw waar de asielzoekers verblijven.

Dan leidde Jan Verschooren de geïnteresseerde groep , bij wie ook de Zwijndrechtse milieuschepen Irène Hoppe en de gemeenteraadsleden Bruno Bijl en Greet De Jonghe, naar de zandstrook waar nauwelijks het einde was van te zien. Toch was het geheel versierd met enkele diepten en dijken in wording. Zo moet er een dijk worden aangezet die rondom loopt op Sigmahoogte wat dan toch 9,25 m TAW zal worden.

Het Neuzenbergbos sluit aan bij de Burchtse Weel.

Naar de kant van de Schelde in de strook van de vroegere waterpartij, werden twee voorlopige dijken aangelegd om veilig te werken. Later worden die doorgestoken om zo één waterpartij te krijgen. Langs de Beatrijslaan komt de doorsteek naar de Schelde. Daarvan komen nu de werken langs de Scheldekant op de Beatrijslaan in beeld. Sedert 26 september werd daar een wegversmalling ingevoerd en dat zal zo blijven tot begin 2009. De doorsteek is nodig om de rechtstreekse verbinding te bekomen met de Schelde en om zo eb en vloed te verkrijgen in de Burchtse Weel. De doorsteek Schelde - Weel, zal gebeuren door ondergronds twee grote buizen van 3m bij 6 meter.

Het overstromingsgebied wordt niet aangelegd om Scheldewater te potten tegen overstromingen langs de Schelde -oevers maar wel voor de natuur met slikken en schorren in de Burchtse Weel te voeden. Het is ook brak water dat binnen komt.

Langs de kant van het gebouw van de vroegere Hoge Zeevaartschool thans asielcentrum en waar vroeger de waterskiclub Skianna actief was, was er altijd al een verbinding met de Schelde om het overtollige water uit  de Burchtse Weel via een klap af te voeren naar de stroom.  Er werd besloten deze te behouden al verwacht Jan Verschooren, dat die niet veel zal moeten functioneren.

Het zijn immense werken die aan de Burchtse Weel worden uitgevoerd, in de hoogte met dijken en omlaag voor waterpartijen maar ook het slib komt bij kijken.

Naar het bufferbekken toe, komt op de dijk een gigantische pomp die enkele in noodgevallen zal in werking gezet worden. Bij overstromingsgevaar dus. Dan wordt het overtollige water overgepompt in het bufferbekken. "Er wordt aangenomen dat het water uit de Schelde zo hoog komt dat het in de Burchtse Weel zal moeten worden gestockeerd, is voorzien voor tweekeer op 30 jaar. Maar dat zou ook kunnen dat dit twee jaar na elkaar gebeurt", aldus de werfcommunicator, "Ze hebben al gezegd dat Burcht zonder elektriciteit zal zitten als die pomp zal werken. Daarom zal ze een speciale elektriciteitsbron krijgen. Er zal alle maanden wel een test gebeuren. De werking van de pomp valt in beheer van de provincie."

Er is ook wel goed nieuws voor de vissers want in het bufferbekken is een plaats voor hen voorzien. Waar de waterpartijen afhankelijk zijn van de getijden, zal niet kunnen gevist worden. Op de waters van de Burchtse Weel zit veel vis en ook in de Schelde is er al terug een rijker visbestand. "Maar die vis opeten is niet aan te raden", werd gezegd. Bij het begin der werken werden zoveel mogelijk vissen op voorhand opgevist. Een eerste beurt bracht in 2007 zelfs 15 ton vis in de netten.

Op meerdere plaatsen staan borden waar slib is gestort dat moet uitdrogen.

Boswachter Lucas Bergmans van natuur en Bos demonstreert het gevaar op de slibopslagplaats.

"Burchtse Weel vond oorspronkelijk zijn ontstaan na een natuurlijke doorbraak van de Schelde, een breuk die er in de Middeleeuwen moet geweest zijn. Zo bleef er een grote plas achter."

In de jaren ’60 werden de elementen van de Kennedytunnel hier ook gebouwd en daarvan zijn er nog enkele littekens te zien van het toen aangelegde bouwdok. Via een doorbraak van de Scheldedijk werden de elementen tenslotte buiten gevaren. De palen waar de elementen aan waren gemaakt, zijn nu bij de graafwerken te voorschijn gekomen aan de kant van de Hoge Zeevaartschool.

Bij de graafwerken werden ook restanten blootgelegd van palen waar de elementen voor de bouw van de Kennedytunnel aan vast lagen. Het bord zet aan tot voorzichtigheid!

De vervuiling die er wordt aangetroffen komt vaak,ook van buitenaf door bijvoorbeeld water dat in de weel kwam. Er zijn stukken bij waar het vrij zuiver is maar andere die echt vervuild zijn. Op een bepaald stuk, dichter naar Burcht op, werd cadmiumvervuiling aangetroffen van de vroegere fabrieken zoals Sidal. "Toch is het zo dat we minder vervuiling aantreffen dan dat we verwacht hadden. Het zand kunnen we grotendeels hergebruiken. We dachten meer ‘stort’ aan te treffen. Her en der wel eens wat maar het valt relatief wel mee", aldus Verschooren.

Gasleidingen moesten worden uitgegraven en een nieuwe leiding werd gelegd omheen het gebied.De oude buizen geven een beeld van dit werk.

Dichtst bij Burcht langs de kant van het vroegere Sidal, werd reeds een diepe gracht aangelegd die water uit het bos krijgt. Vroeger liep het zo in de Burchtse Weel maar nu wordt het omgelegd en afgevoerd in het bufferbekken. Naast deze grote beek komt langs de kant van de weel een Sigma dijk. Over de gracht komen geen bruggen maar de toegankelijkheid langs die kant moet nog in overweging worden genomen. Er komt op de gronden van het vroegere Sidal een ruime verkaveling en van daaruit werd gesteld dat fiets- en wandelwegen zouden kunnen aansluiten bij deze van de Burchtse Weel.

Op deze plaats lag de oude weel waar de waterskiclub Skianna jaren was gehuisvest. Er is een voorlopige dijk aangelegd die later wordt doorgestoken zodat het een waterpartij wordt.

Het is nu absoluut niet mogelijk om te fietsen of te wandelen in de werfzone en dat uit veiligheidsoverwegingen. Wanneer bepaalde zones toch al toegankelijk worden, dan zal dat gemeld worden. In afwachting wordt wel een bezoekdag georganiseerd . Wanneer, kon werfcommunicator Verschooren nog niet zeggen, maar alle Zwijndrechtenaren en Burchtenaren zullen worden uitgenodigd. Er zal dan wel gewerkt worden via inschrijvingen.(Rolf Duchamps)